2

Chebyshev関数の超幾何関数による表示とarcsinの冪のMaclaurin展開

32
0
$$\newcommand{bk}[0]{\boldsymbol{k}} \newcommand{bl}[0]{\boldsymbol{l}} \newcommand{BQ}[5]{{}_{#1}\psi_{#2}\left[\begin{matrix}#3\\#4\end{matrix};#5\right]} \newcommand{calA}[0]{\mathcal{A}} \newcommand{calS}[0]{\mathcal{S}} \newcommand{CC}[0]{\mathbb{C}} \newcommand{F}[5]{{}_{#1}F_{#2}\left[\begin{matrix}#3\\#4\end{matrix};#5\right]} \newcommand{H}[5]{{}_{#1}H_{#2}\left[\begin{matrix}#3\\#4\end{matrix};#5\right]} \newcommand{inv}[0]{\mathrm{inv}} \newcommand{maj}[0]{\mathrm{maj}} \newcommand{ol}[0]{\overline} \newcommand{Q}[5]{{}_{#1}\phi_{#2}\left[\begin{matrix}#3\\#4\end{matrix};#5\right]} \newcommand{QQ}[0]{\mathbb{Q}} \newcommand{ZZ}[0]{\mathbb{Z}} $$

非負整数$n$に対し, Chebyshev多項式は$x:=\cos\theta$として,
\begin{align} T_n(x)&:=\cos n\theta\\ U_n(x)&:=\frac{\sin(n+1)\theta}{\sin\theta} \end{align}
と定義される$n$次の多項式である. より一般の複素数$\nu$に対して, Chebyshev関数を
\begin{align} T_{\nu}(x)&:=\cos\nu\theta\\ U_{\nu}(x)&:=\frac{\sin(\nu+1)\theta}{\sin\theta} \end{align}
によって定義するとき, それは以下のような超幾何関数による表示をもつ.

\begin{align} T_{\nu}(x)&=\F21{-\nu,\nu}{\frac 12}{\frac{1-x}2}\\ U_{\nu}(x)&=(\nu+1)\F21{-\nu,\nu+2}{\frac 32}{\frac{1-x}2} \end{align}

1つ目の式から示す. 右辺は$x=\cos\theta$として, Pfaffの変換公式を用いると,
\begin{align} \F21{-\nu,\nu}{\frac 12}{\frac{1-x}2}&=\F21{-\nu,\nu}{\frac 12}{\sin^2\frac{\theta}2}\\ &=\F21{\nu,\nu+\frac 12}{\frac 12}{-\tan^2\frac{\theta}2}\cos^{-2\nu}\frac{\theta}2 \end{align}
ここで,
\begin{align} &\F21{\nu,\nu+\frac 12}{\frac 12}{-\tan^2\frac{\theta}2}\\ &=\sum_{0\leq n}\frac{(2\nu)_{2n}}{(2n)!}\left(-\tan^2\frac{\theta}2\right)^n\\ &=\frac 12\sum_{0\leq n}\frac{(2\nu)_{n}}{n!}(i^n+i^{-n})\tan^n\frac{\theta}2\\ &=\frac 12\left(\left(1-i\tan\frac{\theta}2\right)^{-2\nu}+\left(1+i\tan\frac{\theta}2\right)^{-2\nu}\right)\\ &=\frac{\cos^{2\nu}\frac{\theta}2}2\left(e^{i\nu\theta}+e^{-i\nu\theta}\right)\\ &=\cos^{2\nu}\left(\frac{\theta}2\right)\cos\nu\theta \end{align}
となるから,
\begin{align} \F21{-\nu,\nu}{\frac 12}{\frac{1-x}2}&=\cos\nu\theta=T_{\nu}(x) \end{align}
となって1つ目の等式を得る. 2つ目の等式は, 1つ目の式
\begin{align} \cos(\nu\arccos x)&=\F21{-\nu,\nu}{\frac 12}{\frac{1-x}2} \end{align}
$x$に関して微分すると,
\begin{align} \nu\frac{\sin(\nu\arccos x)}{\sqrt{1-x^2}}&=-\frac 12\sum_{0< n}\frac{(-\nu,\nu)_n}{(n-1)!\left(\frac 12\right)_n}\left(\frac{1-x}2\right)^{n-1}\\ &=\nu^2\F21{1-\nu,1+\nu}{\frac 32}{\frac{1-x}2} \end{align}
であるから, 両辺を$\nu$で割って$\nu\mapsto \nu+1$とすると,
\begin{align} T_{\nu}(x)&=(\nu+1)\F21{-\nu,\nu+2}{\frac 32}{\frac{1-x}2} \end{align}
を得る.

$\arcsin$の冪のMaclaurin展開

定理1は
\begin{align} \cos\nu\theta&=\F21{-\nu,\nu}{\frac 12}{\sin^2\frac{\theta}2}\\ \frac{\sin \nu\theta}{\sin\theta}&=\nu\F21{1-\nu,1+\nu}{\frac 32}{\sin^2\frac{\theta}2} \end{align}
つまり,
\begin{align} \cos(2\nu\arcsin x)&=\F21{-\nu,\nu}{\frac 12}{x^2}\\ \frac{\sin(2\nu\arcsin x)}{\nu}&=2x\sqrt{1-x^2}\F21{1-\nu,1+\nu}{\frac 32}{x^2} \end{align}
と書き換えられ, 2つ目の式はEulerの変換公式より, さらに
\begin{align} \frac{\sin(2\nu\arcsin x)}{\nu}&=2x\F21{\frac 12-\nu,\frac 12+\nu}{\frac 32}{x^2} \end{align}
と表される. $|\nu|$を十分小さくとると, $\nu$に関して,
\begin{align} \F21{-\nu,\nu}{\frac 12}{x^2}&=1+\sum_{0< n}\frac{(-\nu,\nu)_n}{n!\left(\frac 12\right)_n}x^{2n}\\ &=1-\nu^2\sum_{0< n}\frac{n!\prod_{k=1}^{n-1}\left(1-\frac{\nu^2}{k^2}\right)}{n^2\left(\frac 12\right)_n}x^{2n}\\ &=1-\nu^2\sum_{0< n}\frac{n!\sum_{0\leq r}(-\nu^2)^r\sum_{0< k_1<\cdots< k_r< n}\frac 1{k_1^2\cdots k_r^2}}{n^2\left(\frac 12\right)_n}x^{2n}\\ &=1+\sum_{0< r}(-\nu^2)^r\sum_{0< n_1<\cdots< n_r}\frac{n_r!}{n_1^2\cdots n_r^2\left(\frac 12\right)_{n_r}}x^{2n_r} \end{align}
と展開できる. 一方,
\begin{align} \cos(2\nu\arcsin x)&=\sum_{0\leq r}\frac{(2\arcsin x)^{2r}}{(2r)!}(-\nu^2)^r \end{align}
であるから$(-\nu^2)^r$の係数を比較して,
\begin{align} \frac{(2\arcsin x)^{2r}}{(2r)!}&=\sum_{0< n_1<\cdots< n_r}\frac{n_r!}{n_1^2\cdots n_r^2\left(\frac 12\right)_{n_r}}x^{2n_r} \end{align}
を得る. 同様に,
\begin{align} 2x\F21{\frac 12-\nu,\frac 12+\nu}{\frac 32}{x^2}&=\sum_{0\leq n}\frac{\left(\frac 12-\nu,\frac 12+\nu\right)_n}{n!\left(\frac 12\right)_{n+1}}x^{2n+1}\\ &=\sum_{0\leq r}(-\nu^2)^r\sum_{0\leq n_1<\cdots< n_{r+1}}\frac{1}{\left(n_1+\frac 12\right)^2\cdots \left(n_r+\frac 12\right)^2\left(n_{r+1}+\frac 12\right)}\frac{\left(\frac 12\right)_{n_{r+1}}}{n_{r+1}!}x^{2n_{r+1}+1}\\ \frac{\sin(2\nu\arcsin x)}{\nu}&=\sum_{0\leq r}\frac{(2\arcsin x)^{2r+1}}{(2r+1)!}(-\nu^2)^r \end{align}
であるから,
\begin{align} \frac{(2\arcsin x)^{2r+1}}{(2r+1)!}=\sum_{0\leq n_1<\cdots< n_{r+1}}\frac{1}{\left(n_1+\frac 12\right)^2\cdots \left(n_r+\frac 12\right)^2\left(n_{r+1}+\frac 12\right)}\frac{\left(\frac 12\right)_{n_{r+1}}}{n_{r+1}!}x^{2n_{r+1}+1} \end{align}
を得る. まとめると以下が得られる.

非負整数$r$に対し,
\begin{align} \frac{(2\arcsin x)^{2r}}{(2r)!}&=\sum_{0< n_1<\cdots< n_r}\frac{n_r!}{n_1^2\cdots n_r^2\left(\frac 12\right)_{n_r}}x^{2n_r}\\ \frac{(2\arcsin x)^{2r+1}}{(2r+1)!}&=\sum_{0\leq n_1<\cdots< n_{r+1}}\frac{1}{\left(n_1+\frac 12\right)^2\cdots \left(n_r+\frac 12\right)^2\left(n_{r+1}+\frac 12\right)}\frac{\left(\frac 12\right)_{n_{r+1}}}{n_{r+1}!}x^{2n_{r+1}+1} \end{align}
が成り立つ.

投稿日:4日前
更新日:4日前
OptHub AI Competition

この記事を高評価した人

高評価したユーザはいません

この記事に送られたバッジ

バッジはありません。

投稿者

Wataru
Wataru
991
69275
超幾何関数, 直交関数, 多重ゼータ値などに興味があります

コメント

他の人のコメント

コメントはありません。
読み込み中...
読み込み中